Temel büyüklük fizikteki tüm kavramların ölçümü için kullanılmaktadır. Bu nedenle oldukça önemli bir konudur. Türetilmiş olan büyüklüklerin bilinmesi gerekli değildir. Ancak temel büyüklüklerin ve ölçüm aletlerinin bilinmesi gerekmektedir.
Niceliklerin büyüklüklerinin ölçüm aletleri yardımı ile belirlenmesi ölçüm olarak isimlendirilmektedir. Ölçülen büyüklüklerin karşılaştırılması için o büyüklüğün cinsinden olan seçilen değişmez ise birim olarak isimlendirilmektedir.
Birimler karışıklıkların önlenmesi amacı ve Uluslararası birliğin sağlanması için standart olarak belirlenmektedir. Bu nedenle fizikte SI birim sistemi kullanılır.
Fizikte büyüklükler iki şekilde ölçülmektedir;
Ölçülebilir olmalarına göre
Yönlü olup olmamalarına göre
Ölçülebilir olmalarına göre de ikiye ayrılmaktadır. Bunlar;
Temel büyüklükler
Türetilmiş büyüklükler
Temel büyüklük; kendi başına kullanıldığı zaman bir anlam ifade eden veya ölçülmesi için kendi dışında bir büyüklüğün kullanılmasına gerek olmayan büyüklüklere verilen genel isimdir.
Türetilmiş olan büyüklükler ise en az iki temel büyüklük ile ifade edilen büyülüklerin genel ismidir.
Fizikte 7 tane temel büyüklük bulunmaktadır. Bunlar; Kütle (m), uzunluk (l), zaman (t), sıcaklık (T), akım şiddeti (i), ışık şiddeti (ı), madde miktarı (n) şeklinde ifade edilebilir. Bu temel büyüklüklerin birimleri sırası ile kilogram, metre, saniye, kelvin, amper, candela, mol şeklindedir. Sıcaklık birimi genelde santigrat olarak düşünülmektedir. Ancak kelvindir ve buna dikkat edilmesi gerekmektedir.
Temel Büyüklük Ölçen Aletler Nelerdir?
Kütle eşit kollu terazi ile, uzunluk metre ile, zaman kronometre ile, sıcaklık termometre ile, akım şiddeti ampermetre ile, ışık şiddeti ise fotometre ile ölçülmektedir. Madde miktarını ölçmek için bir ölçüm aleti bulunmamaktadır.
emel büyüklükler ve üremiş büyükler birbirinden farklı oluşumlardır ve hepsinin birbirinden farklı görevleri bulunur. Bu sebepten dolayı fizikte oldukça önemli bir konudur.
Temel Büyüklükler Nedir?
Fizik bilimi içerisinde fiziksel büyüklükler iki ayrı bölüme ayrılır. Bu bölümler, temel büyüklükler ve türetilmiş büyüklüklerdir. Bunlar bir takım yöntemler ile ölçülür. Bütün büyüklüklerin birbirinden değişik bir birimi bulunur. Bu birimler global uzlaşmalar sonucunda seçilmesinden dolayı, bunlara global birimler veya SI birimleri adı verilir.
Temel büyüklükler, direkt olarak ölçülebilirler ve kendi başlarına ifade edilebilirler. Temel büyüklüklerin bütünü skalerdir ve tümünün mutlak sıfırı bulunur. Öbür fiziksel büyüklüklerin tümünün tanımlanabilmesi için temel oluşturan bu büyüklük çeşidi grubu, toplamda yedi büyüklükten meydana gelir.
Temel Büyüklükler Nelerden Oluşur?
Çok sayıda temel büyüklük bulunur ve hepsinin taşıdığı nitelik birbirinden farklıdır. Temel büyüklükler şu şekilde sıralanabilir:
Kütle.
Zaman
Uzunluk
Elektrik akımı
Sıcaklık
Madde miktarı
Işık şiddeti
Türetilmiş Fiziksel Büyüklükler Nelerdir?
Türetilmiş büyüklükler beş tanedir ve bu büyüklükler oldukça önemlidir. Türetilmiş büyüklükler şu şekilde ifade edilebilir:
Kuvvet
Direnç
İvme
Enerji
Hız
Türetilmiş Büyüklükler ile Temek Büyüklüklerin Arasındaki Farklar Nelerdir?
Türetilmiş büyüklükler, ölçülebilmesi için bir başka büyüklüklerin de ölçülmesine ihtiyaç duyulan büyüklüklere denir. Örnek olarak, zamanın ve yolun ölçülebilmeyi gerektiren büyüklüklerdir. Ölçülebilmeyi gerektirmesinden dolayı türetilmiş büyüklüktür. Alan iki uzunluğun çarpımı ile bulunmaktadır.
Hacim ise üç uzunluğun birbiri ile çarpımıyla bulunmaktadır. İvme, hızın zamana bölünmesi yolu ile elde edilir. Bu tip büyüklükler türetilmiş büyüklükleri kapsar. Temel büyüklükler hesaplanırken başka herhangi bir büyüklüğe gereksinim duyulmazken türetilmiş büyüklükler hesaplanırken başka büyüklüklere gereksinim duyulur. Bu nedenden dolayı bu iki büyüklük arasındaki temel fark budur.
Temel Büyüklüklerin Ölçülebilmesinde Kullanılan Araçlar Nelerdir?
Temel Büyüklüklerin ölçülebilmesi için belirli araçlar kullanılır. Bu büyüklüklerin ölçü araçları şu şekilde sıralanır:
Hayalindeki Aracı Bul
Spoticar
5.000 TL’ye kadar ertelemeye uygun harcamalarınızı faizsiz ve ücretsiz erteleyin!
Akbank
by Taboola
Kütle için eşit kollu teraziyle ölçülür.
Işık şiddeti fotometre ile ölçülür.
Sıcaklık termometre ile ölçülür.
Akım şiddeti ampermetre ile ölçülür.
Madde miktarını ölçebilen bir araç bulunmamaktadır.
Uzunluk metre ile ölçülür.
Zaman kronometre ile ölçülür.